Αντίσταση στην ινσουλίνη

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση όπου το σώμα δεν ανταποκρίνεται σωστά στην ορμόνη ινσουλίνη, η οποία βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα υγείας, όπως προδιαβήτη, διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκία, καρδιαγγειακή νόσο και άλλα.

Τι είναι η ινσουλίνη και τι κάνει;

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας, έναν αδένα που βρίσκεται πίσω από το στομάχι. Η ινσουλίνη παίζει βασικό ρόλο στο μεταβολισμό, τη διαδικασία μετατροπής της τροφής σε ενέργεια. Η ινσουλίνη βοηθά τη γλυκόζη (ζάχαρη), την κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρα, να εισέλθει στα κύτταρα των μυών, του λίπους και του ήπατος από την κυκλοφορία του αίματος. Η ινσουλίνη βοηθά επίσης το συκώτι να αποθηκεύει την περίσσεια γλυκόζη ως γλυκογόνο για μελλοντική χρήση και εμποδίζει το συκώτι να απελευθερώσει πάρα πολύ γλυκόζη στο αίμα.

Πώς εμφανίζεται η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη εμφανίζεται όταν τα κύτταρα γίνονται λιγότερο ευαίσθητα στις επιδράσεις της ινσουλίνης και δεν απορροφούν τη γλυκόζη από το αίμα τόσο αποτελεσματικά όσο θα έπρεπε. Αυτό προκαλεί αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, γεγονός που δίνει σήμα στο πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να προσπαθήσει να τα μειώσει. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, το πάγκρεας μπορεί να μην είναι σε θέση να ανταποκριθεί στη ζήτηση για περισσότερη ινσουλίνη και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να παραμείνουν υψηλά. Αυτό μπορεί να βλάψει διάφορα όργανα και ιστούς του σώματος και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών.

Ποιες είναι οι αιτίες και οι παράγοντες κινδύνου της αντίστασης στην ινσουλίνη;

Οι ακριβείς αιτίες της αντίστασης στην ινσουλίνη δεν είναι πλήρως κατανοητές, αλλά είναι επιβεβαιωμένο ότι ο μη υγιεινός τρόπος ζωής οδηγεί στην κατάσταση αυτή . Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες περιλαμβάνουν:

• Παχυσαρκία, ιδιαίτερα το υπερβολικό λίπος στην κοιλιά
• Φυσική αδράνεια
• Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, ιδιαίτερα επεξεργασμένους και επεξεργασμένους
• Διαβήτης κύησης (διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη)
• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
• Κάπνισμα
• Ηλικία (άνω των 45 ετών)
• Ορμονικές διαταραχές, όπως το σύνδρομο Cushing και η ακρομεγαλία
• Φάρμακα, όπως στεροειδή, αντιψυχωσικά και φάρμακα για τον HIV
• Προβλήματα ύπνου, όπως άπνοια ύπνου

Ποια είναι τα συμπτώματα και οι επιπλοκές της αντίστασης στην ινσουλίνη;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη συνήθως δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα έως ότου οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν:

• Αυξημένη δίψα και ούρηση
• Κούραση
• Πείνα
• Θολή όραση
• Πονοκέφαλοι
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Αύξηση βάρους
• Ετικέτες δέρματος ή μπαλώματα σκούρου βελούδινου δέρματος που ονομάζονται acanthosis nigricans

Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως:

• Προδιαβήτης: μια κατάσταση όπου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλότερα από το φυσιολογικό, αλλά όχι αρκετά υψηλά ώστε να διαγνωστεί ως διαβήτης. Ο προδιαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.
• Διαβήτης τύπου 2: μια κατάσταση όπου το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά την ινσουλίνη ή να παράγει αρκετή ινσουλίνη για να ελέγξει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προκαλέσει διάφορες επιπλοκές, όπως νευρική βλάβη, νεφρική βλάβη, βλάβη στα μάτια, καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικό.
• Καρδιαγγειακές παθήσεις: μια ομάδα ασθενειών που επηρεάζουν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία, όπως η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή προσβολή και το εγκεφαλικό. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορούν να βλάψουν την επένδυση των αιμοφόρων αγγείων και να αυξήσουν τον κίνδυνο συσσώρευσης πλάκας (αθηροσκλήρωση), η οποία μπορεί να τα περιορίσει ή να τα μπλοκάρει.
• Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος: μια κατάσταση όπου το λίπος συσσωρεύεται στα ηπατικά κύτταρα, προκαλώντας φλεγμονή και ουλές. Αυτό μπορεί να βλάψει τη λειτουργία του ήπατος και να οδηγήσει σε κίρρωση (μόνιμη ηπατική βλάβη) ή καρκίνο του ήπατος.
• Μεταβολικό σύνδρομο: ένα σύμπλεγμα καταστάσεων που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη τύπου 2. Αυτές οι καταστάσεις περιλαμβάνουν υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλά τριγλυκερίδια (ένας τύπος λίπους στο αίμα), χαμηλή HDL χοληστερόλη (η «καλή» χοληστερόλη), υψηλή περιφέρεια μέσης και υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS): μια ορμονική διαταραχή που επηρεάζει γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Το PCOS προκαλεί ακανόνιστες ή απουσίες εμμηνορροϊκών περιόδων, υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα (υπερτρίχωση), ακμή, αύξηση βάρους και στειρότητα. Το PCOS σχετίζεται επίσης με αντίσταση στην ινσουλίνη και αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Πώς γίνεται η διάγνωση και η θεραπεία της αντίστασης στην ινσουλίνη;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να διαγνωστεί με τη μέτρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα χρησιμοποιώντας διάφορες εξετάσεις, όπως:

• Μέτρηση γλυκόζης νηστείας: μια εξέταση που μετρά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα αφού δεν έχετε φάει για τουλάχιστον 8 ώρες.
• Τεστ γλυκόζης από το στόμα: μια εξέταση που μετρά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πριν και 2 ώρες μετά την κατανάλωση ενός ζαχαρούχου διαλύματος.
• Τεστ αιμοσφαιρίνης A1c: μια εξέταση που μετρά το μέσο επίπεδο σακχάρου στο αίμα τους τελευταίους 2 έως 3 μήνες.

Πώς μπορεί να προληφθεί η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βελτίωση των συνηθειών του τρόπου ζωής, όπως:

• Τρώγοντας μια ισορροπημένη διατροφή που είναι χαμηλή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, και υψηλή σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνες χωρίς υπερβολή καθώς και αυτές αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες μπορούν να επιβαρύνουν το πρόβλημα, υγιή λίπη και λαχανικά.
• Ασκηθείτε τακτικά, τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα, όπως γρήγορο περπάτημα, ποδηλασία ή κολύμπι.
• Απώλεια βάρους, εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με τη μείωση της πρόσληψης θερμίδων και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.
• Η διακοπή του καπνίσματος, εάν είναι καπνιστής, καθώς το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.
• Διαχείριση του στρες, καθώς το στρες μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να επηρεάσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
• Να κοιμάστε αρκετά, καθώς η στέρηση ύπνου μπορεί να βλάψει το μεταβολισμό της γλυκόζης και να αυξήσει την όρεξη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα ή τη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Μερικά από αυτά τα φάρμακα περιλαμβάνουν:

• Μετφορμίνη: ένα φάρμακο που μειώνει την ποσότητα της γλυκόζης που παράγεται από το ήπαρ και βελτιώνει την πρόσληψη γλυκόζης από τους μύες.
• Πιογλιταζόνη: ένα φάρμακο που ανήκει σε μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται θειαζολιδινεδιόνες, τα οποία βελτιώνουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη στα λιπώδη και μυϊκά κύτταρα.
• Βαριατρική χειρουργική: επέμβαση απώλειας βάρους που γίνεται σε άτομα με σοβαρή παχυσαρκία και διαβήτη. Η βαριατρική χειρουργική μπορεί να μειώσει το μέγεθος του στομάχου ή να παρακάμψει μέρος του λεπτού εντέρου, γεγονός που μπορεί να μειώσει την πρόσληψη θερμίδων και να βελτιώσει τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.